YENİ NESİL DİREKSİYONLAR - HİDROLİK DİREKSİYON TAMİRİ

YENİ NESİL DİREKSİYONLAR - HİDROLİK DİREKSİYON TAMİRİ

Teknolojinin gelişmesi sonucunda eski tip direksiyonların yerini yeni tip hidrolik direksiyonlar almıştır.

Günümüzde üretilen hemen hemen tüm araçlarda bu özellik artık bir standart olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hidrolik direksiyon; özellikle dar alanlara park etme ve direksiyonu etkin ve sık çevirmemiz gereken virajlı yollarda rahat bir şekilde seyahat etmek için destek olarak üretilen bir sistemdir.

Bu sebeple hidrolik direksiyon istemine sahip araçlarla seyahat etmek sürücüyü yormadığı için kazaların da önüne geçmektedir.

HİDROLİK DİREKSİYON NEDİR?

Eski tip direksiyonlarda olduğu gibi, hidrolik direksiyonda da direksiyonu sağa ya da sola çevirdiğinizde bir pompanın yardımıyla pompalanan yağın tahrikinin etkisiyle direksiyonun dönmektedir.

Bu sistemde mekanik komponentler yerine hidrolik sistem kullanıldığından, normal direksiyondan daha hafif bir tur atma imkânı sunmaktadır.

HİDROLİK DİREKSİYONUN BİLEŞENLERİ NELERDİR?

• Direksiyon simidi
• Direksiyon mili
• Direksiyon dişli kutusu
• Direksiyon amortisörü
• Komuta kolu
• Rotlar ve rot başları
• Direksiyon hidrolik pompası
• Direksiyon mafsalı
• Avare kol

HİDROLİK DİREKSİYON SİSTEMİNİN FAYDALARI NELERDİR?

• Sürücünün direksiyonu çevirmek için kullandığı enerji sarfiyatını minimuma indirir.
• Direksiyonun manevra sırasında daha az direksiyon hareketiyle daha fazla dönme açısı elde edilmesini sağlar.
• Aracın lastiği patladığında direksiyonun ağırlaşmasını ve kontrol kaybını önler.
• Kısa ve dar alanlarda manevra kolaylığı sağlar, böylece daha rahat park imkanı sağlar

HİDROLİK DİREKSİYON ARIZALARI NELERDİR?

Yukarıda direksiyon sistemi bileşenleri bölümünde yazılan parçaların hemen hemen tamamı arızalanabilmektedir.

Ancak genel olarak bir analiz yapacak olursak; en fazla arızalanan parçalar; direksiyon dişli kutusu ve direksiyon pompasıdır. Bu parçalar aktif olarak sistem içerisinde sürekli kullanıldığından aşınmalara ve bozulmalara daha müsait yapıdadır.

Bu iki komponentlerin arasından özellikle direksiyon dişli kutusu en çok arızalanan parçadır. Bu parçanın tamiri yapılabilmektedir, ancak zaman içerisinde arızanın yeniden meydana gelme ihtimali yüksektir.

DİREKSİYON ARIZASI YAŞAMAMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?

• Araç durur vaziyetteyken direksiyonu çevirmek rot kollarına ve rot başlarına zarar verir, bu sebeple araç durur haldeyken direksiyonunuzu çevirmeyiniz.
• Direksiyon hidrolik yağınızı sık sık kontrol ettirin. Oynar aksamların genel olarak yağsız kalması sistemin çalışmasını bozar ve sisteme zarar verebilir.
• Amortisörlerin bakımlarını ve gerekiyorsa değişimlerini düzenli olarak yaptırın.
• Direksiyonu tam tur çevirdiğinizde en son noktaya kadar çevirmeyin.  Çünkü bu gibi durumlarda direksiyon yağ pompası gereğinden fazla zorlanacağından arıza çıkarma ihtimali artmaktadır.

Hidrolik direksiyon tamiri nasıl yapılmaktadır?

Öncelikle arıza tespiti dolayısıyla arızalanan parçanın tespiti yapılmalıdır. Buna bağlı olarak arızalı hidrolik direksiyon parçaları, yenisi ile değiştirilmeli yada tamiri yapılmalıdır.

Hidrolik Direksiyon Arıza tespiti Nasıl yapılır?

Hidrolik direksiyonların arızaları sistemin tüm bileşenlerinin bir direksiyon test cihazı vasıtasıyla tek tek test edilmesiyle bulunur.

Dolayısıyla profesyonel Direksiyon revizyon merkezleri ve tamiri yapan kişilerin bu konuda kendini kanıtlamış bir cihaz kullanmaları gerekmektedir.

ELEKTRİKLİ DİREKSİYON SİSTEMİ NEDİR ?

Aslında Elektrikli direksiyon sistemi hidrolik direksiyon istemini de içerisinde ihtiva edebilen bu sistemin daha da gelişmiş halidir.

Bu sistem günümüzde oldukça yaygınlaşmıştır.

Elektrikli direksiyon sisteminin yaygınlaşmasındaki en büyük faktör; daha düşük yakıt tüketimi, daha az parça ve bakım maliyetidir.

Bunların yanı sıra bu sistemin daha bir çok artısı bulunmaktadır. Otomotiv sektöründe tüm üreticiler “verimlilik” ve “çevrecilik” başlıkları altında  yeni nesil araçlar üretiyorlar, elektrikli direksiyonlar da bunun bu başlıkların bir sonucudur; daha hafif, motorun güç kaybını en aza indiren (bu daha düşük yakıt tüketimi demektir) ve da az yer kaplayan donanımlar kullanıyorlar.

Elektrikli Direksiyon Sistemi Çeşitleri

1. Elektrohidrolik Direksiyon Sistemi (mekanik hidrolik pompa yerine, elektrikli hidrolik pompa ihtiva eder)

       2. Elektromekanik Direksiyon Sistemi (Elektrikli Servo Direksiyon ve Servotronik Direksiyon)

• Direksiyon milini döndüren elektrikmotoru (elektrik motoru direksiyon milini döndürür)
• Çift pinyonlu elektromekanik direksiyon (elektrik motoru, direkt kremayeri hareket ettirir)
• Elektrikli Direksiyon (Steer by wire: Kablolu direksiyon. Mekanik bağlantı olmadan elektronik sürüş. Henüz çok yaygın kullanılmamaktadır)

Yakıt ekonomisi ve kullanılan teknoloji bakımından sıralarsak;

Hidrolik direksiyon sistemi; Yakıt tüketimi fazla, hıza duyarlı direksiyonun uygulanması zor, otomatik park yok.

Elektrohidrolik direksiyon sistem; Yakıt tüketimi, hidrolik direksiyona göre daha az, hıza duyarlı direksiyonun uygulanması daha kolay, otomatik park sistemi yok.

Elektrikli direksiyon: Yakıt tüketimi en az, hıza duyarlı direksiyon ve otomatik park sistemi uygulanabilir.

Yeni nesil araçlarda yaygın olarak kullanılan direksiyon sistemleri: elektro hidrolik direksiyon sistemi ve elektrikli direksiyon sistemidir.

Elektrikli Direksiyon Sisteminin Özellikleri ve Yapısı

Bu sistemde sürücünün direksiyonu çevirme kuvvetine ilave (yardımcı) olarak bir elektrik motoru, direksiyon milinin kuvvetini (tork) arttırır, bu sayede duruş-yavaş sürüş-park-manevra gibi direksiyonun çevirmenin en zor olduğu ve çevirme miktarının en fazla olduğu, en çok desteğe ihtiyaç duyulan anlarda direksiyona daha yumuşak ve rahat bir şekilde kumanda edilebilr. Tekerleğin (lastiğin) dönüş hızı azaldıkça, tekerleği döndürme (yönlendirme) sırasında oluşan direnç artar; yani ilave (servo) güç gereksinimi daha fazla olur.

Yük arttıkça, hız azaldıkça, dolayısıyla sürtünme direnci arttıkça; direksiyonla tekerleklere kumanda etmek zorlaşır, dolayısıyla direksiyonun yumuşak olabilmesi için, ilave güç ihtiyacı artar.

Elektromekanik direksiyonda, aracın hızı arttıkça direksiyonun sertleştirilmesi sağlanır; bu sayede yüksek hızlarda sürüş güvenliği artmış olur. Tekerleğin (lastiğin) dönüş hızı arttıkça, direksiyon kumandası sırasında oluşan sürtünme direnci azalır; yani ilave (servo) güce gereksinim kalmaz.

Geliştirilen bu sistem sayesinde elektrikli direksiyon sistemi, direksiyon sertliği ayarlamak için ilave bir donanıma ihtiyaç duymaz, ama hidrolik sistem ilave donanıma ihtiyaç duyar.

Elektromekanik direksiyonda, hidrolik donanımlar tamamen saf dışı bırakılmış yani kullanılmamıştır.

Elektromekanik direksiyon sisteminde hidrolik pompa olmadığından bu sistem motor gücünü emmez, sadece direksiyon çevrildiğinde elektrik akımını kullanır. Böylece yakıt tasarrufu sağlanır.

Elektromekanik direksiyon sayesinde; Otomatik park sistemi (park asistanı) kullanımı mümkün olmuştur.

Direksiyon elektronik kontrol ünitesi (Direksiyon ECU’sü) komutasında, direksiyon kendiliğinden çevirilebilir ve araç kendiliğinden park edebilir. Hidrolik veya elektrohidrolik direksiyonlu araçlarda otomatik park yardımı sistemi direksiyon kontrol ünitesi bulunmadığından mümkün değildir.

Yine bu direksiyonun geliştirilmesiyle şerit takip sistemi kullanımı mümkün olmuştur.

Aynı şekilde direksiyon sistemini kontrol eden unite ve sensörler sayesinde direksiyona müdahale edilip aracın şeritte kalması sağlanır.

Direksiyonun çevirilmesini müteakip, direksiyonun kendiliğinden toplanmasına ve düz konuma geçmesine, elektrikli direksiyon sistemi yardımcı olmaktadır.

Direksiyon manevra yönünün ve çevirme  kuvvetinin algılanması için sistemde eski sistemlerde olduğu gibi burulma mili kullanılmaktadır. Burulma mili; direksiyon konum sensörü ve tork sensörüyle birlikte çalışır.

Elektrikli Direksiyon Sisteminin Avantajları Nelerdir?

• Daha düşük yakıt tüketimi,
• Daha az parça (yağ, pompa, hortum, valf, silindir vb.),
• Daha basit yapı, daha hafif ve daha az yer kaplar (kompakt yapı),
• Daha fazla konfor ve daha iyi sürüş güvenliği

Hidrolik direksiyon sisteminde hidrolik basınç, bir hidrolik pompa vasıtasıyla üretilir, pompa hareketini motordan (kranktan) alır, bu ise motora ekstra bir yük bindirerek daha fazla yakıtın yakılmasına sebep olur.

Elektrikli direksiyonda hidrolik pompa yoktur, sadece elektrikli bir motor vardır. Dolayısıyla motora ekstra yük binmez.

Hidrolik direksiyon sisteminde, direksiyon döndürülse de döndürülmese de, hidrolik pompa çalışmaya devam eder ve motordan güç çeker, yakıt tüketimi artar; fakat elektrikli direksiyondaki elektrikli motor sadece direksiyon döndürüldüğünde elektrik enerjisi harcar.

Bir yolcuğun ortalama sadece %10’unda direksiyon çevrilir, %90’ı boyunca direksiyon manevrasına ihtiyaç duyulmaz.

Araç dururken veya park-manevra sırasında en fazla ihtiyaç duyulan destek kuvveti, hidrolik direksiyonun sağlaması daha zordur, çünkü bu sırada motor devri, yani pompanın devri de düşüktür, sistem yeterince yüksek hidrolik basınç üretemez.

Bu sebeple direksiyon yeterince yumuşak olmayabilir.

Hidrolik direksiyonda çok fazla parça vardır.

Bu durum; fazla ağırlık, çok yer kaplaması ve fazla maliyet demektir.

Elektrikli direksiyonda; az parça, daha az yer kaplama, daha az maliyet, daha kolay bakım söz konusudur.

Hidrolik direksiyon sisteminde; otomatik park sistemi (park asistanı) veya şerit takip sistemi gibi yeni nesil teknolojiler uygulanamaz.

Elektrikli Servo Direksiyon Ne Demektir?

Otomotiv sektöründe  “servo” ilave güç , ilave destek anlamında kullanılan, küçük bir kuvvet ile daha büyük kuvvetler elde edilmesi prensibine dayanan bir terimdir.

Servo direksiyon teriminden; bu direksiyon siteminin bir yardımcı güç donanımıyla donatılmış olduğu (elektrikli veya hidrolik) anlaşılmalıdır. Servo direksiyonda, direksiyon simidini çevirme işlemi sırasında sürücü dışında ilave bir güç kaynağının ilave bir kuvvetle sistemi desteklemektedir.

Dolayısıyla mekanik olmayan tüm direksiyonlara servo direksiyon diyebiliriz. Servo desteği; sürücünün direksiyonu döndürme kuvvetine ilave olarak, servolar yardımıyla sürücünün kuvveti uyguladığı yönde bir kuvvet uygulanmasıdır.

Elektronik Direksiyon Tamiri

Direksiyon kutusu kaynaklı arızalara birkaç örnek;

• Direksiyon simitini sağa – sola çevirirken takılma